by Kutaisi, Gürcistan’ın Imereti bölgesinin başkenti. Avrupa’nın en eski 5. şehri olduğu ve İpek Yolu buradan geçtiği için derin bir tarihe sahip. Son dönem ucuz havayolları, Kutaisi Havaalanına Avrupa’dan çok sayıda uçuş açtı. Bu nedenle şehre gelen turist sayısı arttı ve yeni yeni mekanlar açılmaya başladı. 6 yıldır Gürcistan’da yaşayan biri olarak defalarca Kutaisi’ye gittim ve bu az duyulan şehri size tanıtmak istedim. Kutaisi Gezilecek Yerler listesi sizlerle, sadece merkez değil, çevre yerleri de paylaşıyorum.
Kutaisi planı yapmadan önce bilmeniz gereken ulaşım, konaklama, yeme içme, hava durumu, gezi süresi vb. detayları içeren ayrı bir yazım var, onu da okumanızı öneririm.
Kutaisi Gezi Rotası: Kutaisi Gezilecek Yerler
Öncelikle Kutaisi şehir merkezinde gezilecek başlıca yerleri anlatacağım. Dini yapılarla başlayayım.
Bagrati Cathedral: 11. yüzyılda inşa edilen bu tarihi katedral, Kutaisi’nin sembolü diyebilirim. 17. yüzyıldaki Osmanlı işgaline kadar sağlam bir şekilde ayakta kalmış, 2010 yılında yeniden inşa edilmiş. Katedral , Ukimerioni Tepesi’nde yer alıyor ve buradan şehrin panoramik manzaralarını görüyorsunuz. Buradan güzel bir gün batımı da izleyebilirsiniz.
1994 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan katedral, 2010 yılında yapılan restorasyonun katedralin özgünlüğüne ve bütünlüğüne zarar verdiği gerekçesiyle listeden çıkarılmış. 🙁
Kutaisi Synagogue: 1886 yılında inşa edilen bu sinagog, Kutaisi’deki Yahudi Mahallesi üzerinde bulunan üç sinagogtan en görkemlisi. Gürcistan’ın en büyük ikinci sinagogunu, dini yapılara ilginiz varsa ziyaret edebilirsiniz.
Gelati Manastırı: Kutaisi’den yaklaşık 10 km uzaklıkta, doğal güzelliklerle çevrili bir konumda bulunuyor. 12. yüzyılda inşa edilen bu manastır kompleksi, Gürcistan’ın Ortodoks Hristiyanlık tarihine ışık tutuyor. Fresklerle süslü duvarları ve tarihi değeri ile Gelati, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor.
Colchis Fountain: Kutaisi’nin ana meydanında yer alan bu etkileyici çeşme, Gürcistan’ın Colchis Krallığı’nın altın çağına atıfta bulunan altın figürlerle süslenmiş. Çeşme üzerindeki heykeller, ülkenin farklı bölgelerinde yapılan arkeolojik kazılarda bulunan figürlerin kopyalarıymış.
Beyaz Köprü: Rioni nehri üzerindeki köprünün demir iskeleti 1872 yılında Fransa’dan ithal edilmiş ve 1860 yılındaki sel felaketi sırasında hasar gören ahşap köprünün yerini almıştır. Bu iskelet beyaz olduğu için Beyaz köprü ismini almış. Köprüden nehre atlayarak gerçekleştirilen Kutaisili olma vaftizi gibi bir gelenek varmış. Bu geleneği temsilen elinde iki şapkasıyla bir çocuk heykeli yapılmış köprüde, Picasso’s Boy deniliyor. Yazının ilk fotoğrafındaki heykel. 🙂
Retro Teleferik: Sovyet döneminde, 1961 yılında inşa edilen, nostaljik teleferik halen kullanılıyor. Nuh Nebi’den kalma bu teleferiklere binip bir yandan nehri üzerinden şehrin güzel manzarasını izlerken, bir yandan da acaba düşer miyiz diye minik adrenalin atakları yaşayabilirsiniz. 🙂
Meskhishvili Theatre: 1861 yılından beri sahne performanslarının sergilendiği tarihi gösteri merkezinde halen pek çok etkinlik düzenleniyor. tkt.ge’de programa bakıp burada bir gösteri izleyebilirsiniz.
Kutaisi Botanik Bahçesi: Bagrati Katedrali’nin yakınında yer alan botanik bahçesi, dünyanın farklı yerlerinden getirilen, 700 bitki türüyle Gürcistan’ın üçüncü büyük botanik bahçesi durumunda.
Green Bazaar: Burası Kutaisi’nin sabit pazarı. Sebze meyveden peynirlere, baharatlardan et ürünlerine, her türlü yerel yiyeceği bulabileceğiniz bir yer. Buranın asıl güzellği ise, önünde yer alan Sovyet döneminden kalma dev rölyef. Gerçekten çok etkileyici.
Kutaisi State Historical Museum: Kutaisi’nin tarihini ve kültürel mirasını derinlemesine keşfetmek isteyenler için ideal bir yer olan bu müze, bölgenin tarih öncesi çağlardan günümüze kadar uzanan zengin tarihini sergiler. Arkeolojik eserler, sanat eserleri ve etnografik koleksiyonlar bulunuyor.
Okros Chardakhi: Diğer adıyla Golden Marquee, Imereti kralının evlerinden biri olarak biliniyor. Yazılı kaynaklarda adı ilk olarak 15. yüzyılda geçmiş ve birden fazla konuttan oluşan bir saray olarak bahsedilmiş ama günümüzde sadece bir ev ayakta kalmış. Şu an restorasyon nedeniyle içerisine girilemiyor.
Kutaisi Çevresinde Gezilecek Yerler
Kutaisi’den günübirlik nereye gidilir? Bu bölümde Kutaisi’den 1-2 saat uzaklıkta yer alan, günübirlik gidebileceğiniz yerleri paylaşacağım.
Martvili Kanyonu, Okatse Kanyonu, Prometheus Mağarası, Sataplia Doğal Rezervi
Kutaisi’ye 1 saat mesafede yer alan Martvili Kanyonu, Gürcistan’ın popüler turistik yerlerinden biri. Doğa severler için kesinlikle tavsiye ederim ancak fazla büyük bir yer değil, önceden söyleyeyim, hayal kırıklığı olmasın. Yemyeşil ormanla kaplı kanyonda 700 metre civarı bir yürüyüş yolu yapmışlar. Kanyonun içinden geçen Abasha Nehri’nin kıyısında 6 kişilik lastik botlar ve rehberler var. Bu botlarla 300-350 metre kadar bir bölümde, yanınızdan akan şelaleleri izleyerek gidip geliyorsunuz. Martvili Kanyonu yıl boyunca açık ancak yağmurlu havalarda bot gezisi olmuyor. Her ne kadar kışın gidilebiliyor olsa da, gitmek için en güzel zaman Nisan’dan Kasım’a kadar diyebilirim. Giriş ücreti 17 GEL ve bota binmek 15 GEL.
Kutaisi’ye 20 dk mesafede yer alan Sataplia Mağarası ve Doğal Rezervi, 1925 yılında, bilim adamı Petre Chabukiani tarafından ilkel insanların yerleşim yerlerini ararken keşfedilmiş. Mağaranın uzunluğu 900 metre, yüksekliği 10 metreden fazla, genişliği ise 14-15 metre arasında değişiyor. Mağara, sarkıt ve dikitlerle kaplı odacıklardan oluşuyor. Burası sadece bir mağara değil, güzel yürüyüş yolları ve harika manzaralı bir cam seyir terası var. Doğanın içinde, güzel manzaralar eşliğinde hike yapmayı seviyorsanız burası tam size göre diyebilirim. Rezervin içinde 200 kadar dinozor ayak izi keşfedilmiş. Rezerv yıl boyunca ziyaretçilere açık, ancak yağmurlu havalarda cam seyir terasını kapatıyorlar. Giriş ücreti 17 GEL.
Ülkenin en derin kanyonu olan Okatse Kanyonu, Kutaisi’den 75 dk kadar bir mesafede yer alıyor. Girişteki ziyaretçi merkezinden kanyona 2-3 km civarı biri yürüyüş yolu bulunuyor, bu yolu yürümek istemezseniz ekstra ücret karşılığı off road araçlarla gidebilirsiniz. Kanyonun uzunluğu 14 km, derinliği ise 20 metre ile 100 metre arası değişiyor. Kanyonun 2 km uzunluğundaki kısmını, asma yürüyüş yolunu kullanarak gezebiliyorsunuz. Yürüyüş boyunca pek çok şelale göreceksiniz. Kanyon yıl boyunca açık olsa da kışın yağmurlu ve karlı havalarda kapatıyorlar. Giriş ücreti 17 GEL.
40 metre derinliğe sahip Prometheus Mağarası, Kutaisi’den yarım saat uzaklıkta yer alıyor. Altı tanesi ziyaretçilere açık olan toplam 22 mağaradan oluşan bir komplex burası. Mağaralar on dokuz tür su bitkisine ve kırk kadar böcek, omurgasız ve yumuşakça türüne ev sahipliği yapıyor. Mağara içinde kafatası parçaları ve pek çok hayvana ait fosiller bulunmuş. Mağaranın toplam uzunluğu 11 km, ziyaretçilere açık olan yaklaşık 1,5 kilometre civarı bir yürüyüş yolu var ve 380 metre uzunluğunda bir kısmı da botla gezebiliyorsunuz. Giriş ücreti 23 GEL, mağara içindeki bota binmek 17 GEL.
Katskhi Pillar
Kutaisi’den yaklaşık 1.5 saat uzaklıktaki Katskhi Pillar, Katskhi köyünde 40 metre yüksekliğinde bir monolittir. Tektonik değişimlerin ürünü, kireçtaşından oluşmuş bu sütunun zirvesinde küçük bir kilise bulunuyor. Bu kilisenin 9. veya 10. yüzyılda inşa edildiği tahmin ediliyor. O tarihlerde, kayanın zirvesine bu yapıyı nasıl yapabildikleri gizemini koruyor. Bu sütuna ilişkin ilk tarihsel bilgi, Gürcü tarihçi ve coğrafyacı Vakhushti Bagrationi tarafından 18. yüzyılda verilmiş. 1944 yılında dağcılar ve arkeologlardan oluşan küçük bir grup terk edilmiş haldeki Katskhi Sütunu’na tırmanmış. Bu keşif sonrası bilim insanları bölgeyi aktif olarak araştırmaya başlamış. Tarihçiler sütunun 15. yüzyılda terk edildiğini düşünüyor. Aracınız yoksa, Katski Pillar’a gitmek için, Kutaisi’den Zestofani’ye marshrutkalara binip şoföre burayı gitmek istediğinizi söyleyebilirsiniz ya da bir taksi şoförüyle anlaşıp sizi Chiatura ve Katski Pillar’a götürüp getirmesini isteyebilirsiniz. Aşağıda Chiatura’yı da anlatacağım.
1990 yılında Maxime Qavtaradze adında yerel bir keşiş, Katshki Sütunu’nun tepesindeki manastırı yeniden yapılandırmaya karar vermiş. Gürcistan Ortodoks Kilisesi’nin ruhani lideri Patrik Ilia II’nin iznini alarak, Gürcistan hükümetinin yardımıyla eski kiliseleri ve hücreleri restore etmiş. 1995 yılında restorasyon tamamlandığından beri Katskhi Sütunu’ndaki manastır hayatı yeniden başlamış.
Yukarıdaki kiliseye çıkmak yasak ancak bulunduğı bahçeye girebilir, aşağıda sonradan yapılmış yeni kiliseyi ziyaret edebilirsiniz. Bu kilise, tarihte bilinen ilk sütun keşişi olan Suriyeli Hıristiyan keşiş Simeon Stylites’e adanmış. Aşağıda yaşayan keşişler, kayanın kenarına tutturulmuş metal merdivenden tepeye çıkıp dua ediyorlarmış. Bunun kendilerini Tanrı’ya yaklaştıracağına inanıyorlarmış. Zirveye çıkan bu merdivenler, yerel halk tarafından cennete giden merdiven olarak adlandırılıyor. 2018 yılına kadar ziyaretçiler yukarı çıkabiliyormuş. Daha sonra Patrik Ilia II, kiliseye sadece keşişlerin girişine izin verilmesine dair bir ferman yayınlamış ve yasak gelmiş.
Tskaltubo
Kutaisi’ye arabayla 15 dk uzaklıkta yer alan eski bir tatil kasabası burası. Sovyet döneminde, dünya çapında ünlü bir balneoloji merkezi olan Tskaltubo, şu an çoğunlukla terk edilmiş yapılarla dolu bir hayalet şehir görünümünde. Kasabanın birçok yerinde, eski Sovyet sanatoryumları ve yıkık dökük hamamlar göreceksiniz. Tskaltubo ile ilgili detaylara girmeden önce Kutaisi’den ulaşımı anlatayım. Kendi aracınız yoksa minibüslerle çok rahat ulaşabilirsiniz. Kırmızı Köprü’nün oradan 30 numaralı minibüsler, sabah 8’den akşam 7’ye kadar 20 dk.da bir kalkıyor. Diğer alternatif de Kutaisi merkez otobüs istasyonundan kalkan 34 numaralı minibüsler. Hangisine yakınsanız ona binersiniz. Fiyat ikisinin de 2 GEL ve yol 20 dk kadar sürüyor. Tskaltubo’dan dönüşte ise, geldiğinizden ters yöne doğru giden 30 veya 34 nolu minibüslere el ederseniz duruyorlar.
Bölgedeki termal sular, 13. yüzyılda yerel bir çoban tarafından tesadüfen keşfedilmiş. İkinci Dünya Savaşı’ndan önce burada birkaç sanatoryum inşa edilmiş ancak asıl popülaritesi savaştan sonra başlamış. Moskova’dan ve Sovyetler Birliğinin diğer büyük şehirlerinden kasabaya her gün direkt trenler geliyormuş ve her yıl 100.000’den fazla insan Tskaltubo’yu ziyaret ediyormuş. En ünlü ziyaretçisi de 6 nolu hamamda özel banyosu olan Stalin. Sovyetler Birliği dağılınca, misafirlerinin çoğu Rusya ve diğer SSCB ülkelerinden olan Tskaltubo’yu ziyaret eden pek kimse kalmamış. Gürcistan’ın ekonomisinin pek iyi olmaması ve Abhazya’nın işgali nedeniyle burası iyice unutulmuş. Abhazya’daki durum nedeniyle evlerinden olan bazı insanlar buraya taşınmış ve yarı yıkık sanatoryumlarda yaşıyorlar. Bazı hamamlar ve senatoryumlar gerçekten çok büyüleyici, en beğendiğimiz birkaç taneyi yazayım: Sanatorium Iveria, Sanatorium Medea, Sanatorium Metallurgist, Sanatorium Shakhtiori, Bathhouse No 8 ve bir de Stalin’in özel banyosunu görebileceğiniz Bathhouse No 6. Burası açıkçası herkesin ilgisini çekecek bir yer değil ama bayılanlar da çok tabi çünkü eski terk edilmiş binalara ilgi duyan insanlar var. Ben de bunlardan biriyim mesela. 🙂
Chiatura
Chiatura, manganez cevherlerinin bulunmasıyla 19. yüzyıl sonunda kurulmuş bir maden şehri. Sovyet döneminde bir sürü maden açılmış, buradan çıkarılan manganez tüm SSCB ve dünya ülkelerine gönderiliyormuş. O yıllardaki refahın ardından, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla burası da gözden düşmüş. Şimdilerde çevresinde terk edilmiş pek çok binanın bulunduğu, sadece birkaç madenin çalıştığı, sakin ufak bir kasaba. Chiatura’nın turistler arasındaki popularitesinin asıl nedeni, eski paslı teleferikleriydi. Sırf bu teleferiklere binmek için dünyanın dört bir yanından bazı meraklı turistler geliyordu ve bunlara uçan mezar diyorlardı. Skydiving, paragliding vb. yapmak gibi, bunlara binip bir nevi adrenalin yaşamak için geliyorlardı yani. Bu teleferikler 1954 yılında madenlerde çalışan insanların evlerine kestirme olarak gitmesi için açılmış. Yapıldığından beri neredeyse hiç yenileme yapılmamış, o yüzden binmek epey riskli.
2019 yılında ailece gittiğimizde, bu teleferikler çalışıyordu fakat oğlum henüz küçüktü ve onu eşimle aşağıda bırakıp o riski almak istememiştim. 🙂 2020 yılında gittiğimizde ise teleferiklerin kaldırıldığını gördük. 2021 yılında artık yeni modern teleferikler koymuşlar. Yani Chiatura’nın asıl turist çektiği konu ortadan kalkmış oldu ama hala da gitmeyi seveni var. Sovyet mimarisini seviyorsanız, o döneminden kalma terk edilmiş eski yapıları görmek sizi etkiliyorsa, yukarıda anlattığım Katskhi Pillar ile birlikte burayı ziyaret edebilirsiniz.
Kutaisi’ye gitmeye değer mi?
Gezilecek başlıca yerleri yukarıda anlattım zaten, bunlar ilginizi çekiyorsa kesinlikle değer ama benim fikrimi sorarsanız, Gürcistan’da benim ilk tercihim Kuatisi olmazdı açık söyleyeyim. Gürcistan’da uzun vaktiniz varsa ve Sovyet döneminden kalma yerleri gezmeyi seviyorsanız, yukarıda saydığım gibi doğal güzellikleri seviyorsanız plan yapabilirsiniz. Eğer uygun uçak biletleri nedeniyle Kutaisi’ye geliyorsanız, Gürcistan’daki başka yerlere, en azından Tiflis’e de yolunuzu düşürecek şekilde plan yapmanızı öneririm.
Umarım Kutaisi Gezilecek Yerler yazım size faydalı olur ve güzel bir Kutaisi gezi rotası yaparsınız. Benim atladığım bir şeyler olabilir, sormak istediğiniz başka şeyler varsa lütfen yorum olarak bırakın. Sizin ekstra önerileriniz varsa onları da yorumlara beklerim. Size şimdiden iyi tatiller!
Daha iyi içerikler üretebilmem için soru, eleştiri ve beğenilerinizi yorum olarak bekliyorum.
Gelecek yazılarımdan haberdar olmak ve daha fazla fotoğraf için beni takip etmeyi unutmayın!
Instagram: hohhoyyt
Tiktok: deniz.tarhan
Youtube: hohhoyyt
Facebook: hohhoyyt
