Bir aydır Gürcistan sokaklarında protestolar var. Buraya gelenler, gelecek olanlar ve benim burada yaşadığımı bilenlerden bu konuda çok soru alıyorum. Gürcistan’da neler oluyor, halk neyi protesto ediyor ve turizmi etkileyecek bir durum var mı diye merak ediliyor. O yüzden bu konuda detaylı bir yazı hazırlamak istedim. Gürcistan’da son yaşanan olaylara dair tüm detaylar sizlerle, iyi okumalar..
Gürcistan’da Yaşanan Olaylar
Gürcistan’da yaşanan olayların nedenlerini anlattıktan sonra, bir de turistleri ilgilendiren durumu paylaşacağım. İçerik başlıklarını koyuyorum, istediğiniz bölüme atlayabilirsiniz. 🙂
Gürcistan Halkı Neyi Protesto Ediyor?
Son yıllarda, iktidardaki Geaorgian Dream (Gürcü Rüyası) partisi, Avrupa Birliği’ne yönelik duruşundan uzaklaşarak Rusya ile daha yakın ilişkiler kuruyor gibi bir görüntü veriyor. Bu durumun dönüm noktalarından biri, ilk olarak Mart 2023’te gündeme gelen ‘Yabancı Ajan’ yasası. Şu anki protestoların ana nedeni bu yasa.
‘Yabancı Ajan’ yasası nedir?
Bu yasa, fonlarının %20’den fazlasını yabancı kaynaklardan alan kuruluşların ‘yabancı ajan’ olarak kayıt yaptırmalarını gerektiriyor. Muhalefet tarafından ‘Rus yasası’ olarak adlandırılan bu yasa, Rusya’da alınan otoriter önlemlerle benzerlikler taşıyor. Geçen sene gündeme geldiğinde birkaç günlük protestolar sonrası geri çekilmiş olmasına rağmen, 2 Nisan 2024 tarihinde sadece küçük bir değişiklikle yeniden gündeme getirildi: Kuruluşlar artık ‘yabancı ajan’ olarak değil, ‘yabancı bir gücün çıkarlarını taşıyan’ olarak etiketlenecek.
İktidar partisi, ABD’de 1938’de çıkarılan FARA’yı (Yabancı Ajanlar Kayıt Yasası) örnek aldıklarını söylüyor. FARA, ABD’de iş yapan yabancı hükümetlerin, politik grupların ya da kişilerin, Amerikan halkına ya da hükümetine yönelik faaliyetlerini ve nereden para aldıklarını açıklamalarını zorunlu kılıyor. Georgian Dream Partisi, bu yasanın şeffaflığı artıracağını ve yabancıların getirdiği “sözde liberal değerlerle” mücadele etmekte önemli olduğunu savunuyor.
‘Yabancı Ajan’ yasası neden problemli?
Yasa, Avrupa Birliği temsilcileri ve sivil toplum liderleri tarafından endişe ile karşılanıyor. Rusya’da gazeteciler, siyasetçiler, insan hakları savunucuları, çevre grupları ve LGBTQ destek ağları gibi gruplar “yabancı ajan” olarak etiketleniyor ve sosyal medya gibi platformlarda bu etiketi kullanmaları isteniyor. Bu, ifade özgürlüğünü sınırlayabilir ve “yabancı ajan” olarak etiketlenen kuruluşların itibarını zedeleyebilir.
Gürcistan vatandaşları şu anda Schengen bölgesinde serbestçe dolaşma hakkına sahip ve geçen Aralık ayında AB’ye aday ülke statüsü kazanarak tam üyelik yolunda önemli bir adım attı. Ancak, Avrupa Birliği’nin Gürcistan Büyükelçisi Pawel Herczynski, yasanın sivil toplumu damgalayabileceğini, özgürlükleri kısıtlayabileceğini ve Avrupa değerleriyle çatışabileceğini belirterek, Gürcistan’ın AB’ye entegrasyonunu tehlikeye atabileceğini söylüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı da, iktidar partisinin son politikalarının Gürcistan’ın yıllardır süren Avrupa Birliği entegrasyon çabalarını zedeleyebileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Yasanın geçmesi halinde, Gürcistan’ın Batı ile olan ilişkilerinin zayıflayabileceği ve Rusya’ya daha fazla yaklaşmasına neden olabileceği düşünülüyor. Rusya, emperyal politikaları ve 2008’de Gürcistan ile girdiği savaş sonucu Abhazya ve Güney Osetya bölgelerini işgal etmesi nedeniyle Gürcistan’da sevilmiyor.
Hükümetin halkı rahatsız eden diğer yasa tasarıları
İktidar partisi, ‘Yabancı Ajan’ yasasının yanında iki önemli tasarıyı daha meclisten geçirmeye çalışıyor. Bunlardan biri off-shore bölgelerdeki servetler üzerinden vergilendirme reformu. Bu yasa, off-shore hesaplardan para transferlerinde vergi alınmamasını öngörüyor, yani Gürcistan’ın zenginlerine ve yaptırım altındaki Rus oligarklara büyük kolaylıklar sağlıyor. Bu durumda, zenginle fakir arasındaki makasın daha da açacağı ve sıradan Gürcü vatandaşların bu durumdan zarar göreceği düşünülüyor.
Diğer yasa ise ‘aile değerlerini ve çocukları koruma’ adı altında, evlilikleri sadece biyolojik kadın ve erkek arasında sınırlıyor ve cinsiyet değiştirme ameliyatlarını yasaklıyor. Bu yasa, toplumu bölerek dikkatleri gerçekten önemli olan sorunlardan başka yöne çekiyor ve Gürcü Ortodoks Kilisesi gibi kurumların desteklenmesiyle iktidarın elini güçlendiriyor. Rusya’daki benzer uygulamalara oldukça benzediği için de halk tarafından ayrıca tepki çekiyor.
Protestolarda Neler Oluyor?
Nisan ayında yasa meclisten ilk geçtiği günden beri protestolar devam ediyor. Gösteriler genelde parlamento önünde ve onun bulunduğu cadde üzerinde oluyor. Ancak bazen farklı meydanlarda da toplanmalar oluyor. Geçtiğimiz Cumartesi çevre köylerde yaşayanların da katılımıyla, Tiflis’in en turistik bölgesinde, Avrupa Meydanı ve nehrin iki yakasında toplandılar, 50.000 kişi civarı insan olduğu yazıldı.
Protestolarda Avrupa Birliği bayrakları ve Gürcistan bayrakları dalgalanıyor. Üniversite öğrencilerinin bir kısmı okula gitmeme grevine başladı. Tüm ülkelerde yaşayan Gürcülere, seslerini duyurmak için yaşadıkları şehirlerdeki bazı meydanlarda toplanma çağrısı yapılıyor. Bu arada gösteriler her zaman çok barışçıl geçmiyor tabi. Bazı geceler toma, biber gazı ve plastik mermilerin devreye girdiği zamanlar oluyor. Türkiye’deki Gezi olaylarına oldukça benzeyen sahneler yaşanıyor diyebilirim. Bu arada bazı ünlü Gürcü aktivistlerin evine baskın düzenlenerek, göz altılar oldu.
17 Nisan’da birinci ve 1 Mayıs’ta ikinci oylamadan geçen yasa tasarısı, artık üçüncü kez parlemantodan geçiyor. Cumhurbaşkanı yasayı veto ediyor fakat üçüncü onay ile birlikte, cumhurbaşkanı kararı değil, parlamento çoğunluğunun kararı uygulanacak. Dün üçüncü kez milletvekillerinin oylaması olacaktı ve halk sabaha kadar parlamento önünde nöbet tuttu. Polis milletvekillerini içeri sokabilmek için bölgeye giden tüm yolları kapattı.
Tiflis’e Turist Olarak Gelecekler için Tehlike Var mı?
Ben Tiflis’te yaşayan biri olarak, olayların günlük haytaımı pek etkilediğini söyleyemem açıkçası. Benim yaşadığım mahalleye sıçrayan bir olay olmadı. Gündüz zaten herhangi bir protesto olmuyor normalde. Dışarı çıkıp rahat rahat geziyorum. Yalnızca bazı günlerde, planlanan büyük gösteriler için yolları kapatabiliyorlar. Örneğin geçtiğimiz Cumartesi günü Old Town’a çıkan yollar kapatılmıştı, dün parlemantoya çıkan tüm yollar kapatıldı. Her gün işe giden eşim trafik olarak epey etkilenmiş mesela. Normalde 15-20 dakikada gittiği işine, 1.5 saatten fazla sürede gidebilmiş.
Şu an Tiflis’e gelecek turistler için tehlikeli bir durum yok. Tiflis’in gezilecek yerlerinin çoğu Old Town çevresinde ve yürüme mesafesinde olduğu için bu civarlarda gündüz rahatça gezebilirsiniz. Ancak yukarıda belirttiğim üzere bazen yolların kapatılmasından dolayı, biraz daha farklı yerlere giderken ulaşım konusunda sıkıntı yaşayabilirsiniz. Elbette gösterilerin içine karışırsanız da, güvenliğiniz tehlikeye girer.
Hükümet bu yasayı 14 Mayıs’ta geçirmeyi planlıyor. Yasa geçtikten sonra neler olacak onu henüz kestiremiyorum. Sonuç olarak, ben turistler için tehlike arz edecek boyutta bir durum olursa instagram‘dan mutlaka duyururum. Şu an büyük bir sorun görmüyorum.
Yerlisinden Tiflis Gezi Rehberi
Tiflis Gezilecek Yerler – 2 Günlük Gezi Rotası
Meraklısı için Gürcistan Yakın Tarihine Kısa Bir Bakış
2003 yılında Gürcistan, Gül Devrimi ile büyük bir siyasi değişim yaşıyor. Halk, Eduard Şevardnadze’nin yolsuzluklarla dolu yönetimine karşı büyük gösteriler düzenleyerek onu istifaya zorluyor. Bu devrim, Mikheil Saakaşvili’nin liderliğindeki Birleşik Ulusal Hareket’in iktidara gelmesini ve Gürcistan’ın Batı ile daha yakın ilişkiler kurmasını sağlıyor.
2008 yılında, Gürcistan, Rusya tarafından desteklenen ayrılıkçı bölgeler Güney Osetya ve Abhazya üzerinde kontrol sağlama çabasıyla Rusya’nın sert müdahalesiyle karşılaşıyor. Beş gün süren savaş sonrasında Rusya, bu bölgeleri bağımsız devletler olarak tanıyor ve bölgede askeri varlığını artırıyor. Bu çatışma, Gürcistan’ın egemenlik haklarını ihlal ediyor ve uluslararası alanda büyük tepkilere neden oluyor. Savaş, Gürcistan ile Rusya arasındaki ilişkilerde derin yaralar açıyor ve Gürcistan’ın Batı ile ilişkilerini daha da güçlendiriyor.
Mikheil Saakaşvili’nin yönetimi zamanla otoriter eğilimler göstermeye başlıyor ve adalet sisteminde gerekli reformları yapmamakla eleştiriliyor. 2011 yılından itibaren artan protestolar, savaş ve sonrasında yaşanan toprak kayıpları nedeniyle memnuniyetsiz olan halkın, ona olan desteğini daha da azaltıyor. 2012 yılındaki seçimlerde Saakaşvili’nin partisi, milyarder Bidzina Ivanishvili’nin Gürcü Rüyası partisi karşısında kaybediyor. Bu seçim, Gürcistan’da iktidarın barışçıl bir şekilde değiştiği ilk örneği temsil ediyor ve halkın değişim talebini gösteriyor. Ancak, Gürcü Rüyası’nın yönetimi de zamanla otoriter eğilimler sergilemeye başlıyor ve son yıllarda halk tarafından Rus yönetiminde olmakla suçlanıyor.
Bildiğim kadarıyla Gürcistan’da yaşanan olayları anlatmaya çalıştım. dışarıdan biri olarak, hatalı olduğum ya da eksik bildiğim yerler olabilir. Konu hakkında ek bilgi vermek isterseniz, yanlış olduğunu düşündüğünüz bir konu veya sormak istedikleriniz varsa yorumlara yazabilirsiniz.
Gelecek yazılarımdan haberdar olmak ve daha fazla fotoğraf için beni takip etmeyi unutmayın!
Instagram: hohhoyyt
Tiktok: deniz.tarhan
Youtube: hohhoyyt
Facebook: hohhoyyt
